পাতা:কাদম্বরী (হরিদাস সিদ্ধান্তবাগীশ).pdf/৫৩৩

낼 क्ाट्ोंबरी। पूर्वभागे सचेतनेपु, श्रपग्रतचेतनान्यपि सङ्घटयितुमलम् (१) यदास रोचते, कुमुदिब्धपि दिनकरकरानुरागिणो भवति, कमलिन्यपि शशिकरद्देषमुज्झति, निशापि वासरेण सह मिश्रतामेति ज्योत्स्राप्यन्धकारमनुवत'त, क्वायापि प्रदीपाभिमुखमवतिष्ठते, तडिदपि जलदै स्थिरता त्रजति, जरापि यौवनेन सञ्चारिणी भवति (ह) । कि वा तस्य दु साध्यमपरम्, एव विधी येनायमगाधगाक्षीथॆखागरख्तृणवज्ञघुतम् (२) उपनोत (च) । क्व तत्तप क्व यमवस्था । सवथा निष्यूतैौकारेयमापदुपस्थिता । किमिट्ानी कच व्यम, किं वा वेष्टितव्यम, (३) का दिशा (४) गन्तव्यम , विा परस्प्ररभावावेश्रजननान्मर्गेोभुव किमध्यसाध्य नासौंति भाव । अत्र विख्पर्यो सङ्घटनया विषमालसार औतीपमथा सङ्गौर्यंतं । (स) सव थेति । अस्य मनीभुव । अनायत्तम् अनधैौनम्। अय मनीभू दुरुपपादैष्वपि अन्वंदु करैष्वपि अथ षु विषयेषु थवज्ञाय प्रतौवसुकरत्वबोधादवईलया विचरति प्रवतते । प्रतिकूलयितु प्रतिरोडम् । (इ) केति । सचेतनेघु मनुष्यादिषु । सङ्घटयितु सर्योऊयितुम् थल समथ अय मनीभूरिति शेष । यदि चेत् भव्य मनोभुव रीचते सडटयितु रुचिभवति तदा कुमुदिन्यपि दिनकरकरानुरागिथौ सूर्यकिरणातुना भवतौत्यादि यीज्यम्। जरा वाईक्यमपि यौवनेन सघ्र सञ्चारिणी भवतौत्यथ । तथा च एतान्यखै न रीचन्त चतएव कुमुदिन्यादयो दिनकरकरानुरागिण्यादिकपा न भवन्तौति भाव । (च) किमिति । येन मनोभुवा एव विध अगाधगान्झौर्थसागर भय पुण्डरीक ढणवत् लघुतामुपनौत प्रापित तस्य मनोभुव चपरम् तिोऽन्चत् क्षिं वा दु साध्यमुतौल्यन्वय धपि तु किमपि नास्तौत्यथ ।। षतएवावार्थाः पतिरखडार तथा यच्छब्दान्वितवाक्यस्य परपाठाधाक्यगतविधयाविमशदोष स च तस्य प्राक पाठेनव समाधेय । (क) क्क ति । इय दृश्झमाना भवस्था अत्यन्तविह्वला दशा । गन्तब्यनिव भावै तथ्यप्रत्यय । कf दिशमिति तु न क'व कचप्राप्ता क्षिति षष्ठौनिषेधात् क्षद्मणि सामान्चविहिता द्दिवौक्ष व वेगरीध न झ१भ्यमन्यत्र আর নানাবিধ বিলাস ও হাবভাবসম্পন্ন গন্ধৰ্ব্ববাজকন্ত মহাশ্বেতাই বা কোথায় । (স) এই জগতে কামদেবের পক্ষে দুর্ঘট দুষ্কব, অনধীন ও অকৰ্ত্তব্য—এমন কিছুই নাই। ইনি অন্তের দুষ্কব কায্যেও অবজ্ঞাপূর্বক প্রবৃত্ত হইয় থাকেন। ইহাকে কিন্তু বেহুই প্রতিরোধ কবিতে পারে না । (হ) সচেতন পদার্থের আর কি আছে অচেতন পদার্থকেও ইনি পরম্পব সংযোজিত করিতে পারেন যদি ইহার অভিপ্রায় হয়, তাহ হইলে কুমুদিনীও স্বৰ্য্যকিবণের অমুরগিণী হইতে পাবে পদ্মিনীও চন্দ্রকিরণের প্রতি বিদ্বেষ পরিত্যাগ কবিতে পারে রাত্রিও দিনের সঙ্গে মিশিতে পারে, জ্যোৎস্নাও অন্ধকারের অনুগামী হইতে পারে ছায়াও প্রদীপের সম্মুখে থাকিতে পাবে বিদ্যুৎও মেঘের উপরে স্থাষিত্ব লাভ করিতে পারে এবং বাৰ্দ্ধক্যও যৌবনের সহচর হইতে পারে। (ক্ষ) যিনি এইরূপ অগাধ গাম্ভীর্ঘ্যের সাগর পুণ্ডরীককে তৃণের ন্যায় লঘু করিয়া তুলিয়াছেন সেই কামদেবেব অন্তই বা অসাধ্য কি আছে। (ক) সেই তপস্তাই বা কোথায়, আর এই অবস্থাই বা (0 सच्चद्भयितुमलम् । (९) ऋणलवखघुताम् । (३) किमावटितम् । (४) देझ ।