পাতা:কাদম্বরী (হরিদাস সিদ্ধান্তবাগীশ).pdf/৭০৯

এই পাতাটির মুদ্রণ সংশোধন করা প্রয়োজন।

e१६ काटम्बरो पूठभागे वष्टब्धपाखाम्,(अ) प्राकाशकमलिनीमिव खच्छाम्बरतलदृश्यमानमृणालकोमलोरु मूलाम्, (ट) कुसुमचापलेखामिव (१) मदनारोपित गुणकीटिकान्ततराम्, (ठ) मधुमासदेवतामिव शिशिरछारिणीम् (ड) मधुवारमिव कुसुममार्गणाकुलाम, (ढ) चन्दनविलेपनामनङ्गरागिणीश्च बाला मञ्झथजननीश्च, ऋणानिनीमभ्यथिततुषारस्मर्शाश्च, कादम्बरी व्यलोकयत् (ए) । धवलानि चन्दनमिवणेन ग्रधवर्णानि पयांसि जलानि धरती धारयत इति तौ यौ कलसौ खानकभौ ताभ्याम् अवथ्वी आषिती पाखौ यस्यास्ताम् । पूर्णीपमा तथा धनिनी ब्यज्ञयन्तरखापि खानरह्याने तथाविधकलससम्भ्रवऽपि मदन माल्लोपादाना-विशषे विशेषाग्यदोष स स राजाभिषेकवेदिकामिव इति पाठेन समीधय । (ट) आकाशैति। आकाशकमलिनीमिव आकाशगङ्गापद्मिनी'मव खच्छस्य भतौवनिर्मलस्य अस्वरस्य परि हितवसनम्य तले दृश्यमान मृणालवत् कीमल तटानौमपि निलोंमखात् सुन्दरम् ऊरुमूल सकथिमृजर्दी यस्या क्षाम् । धन्यव तु स्वच्छ निर्भले अस्वरतले आकाशै दृश्यमान मराल कोमलम् ऊरुमूल छ झण्झ लर्दमय यस्या ताम् । पूर्णोपमा । पूव कादम्वरौवण नायामपौद विशषणममिहितम् । (उ) कुसुमेति । कुसुमचापलेखा पुष्पमयधनुयष्टिस्तामिव मदनेन मटनावशॆन भारhपिता या गुणकौटयी विशेषसौन्दर्थादथी गुणग्रामासामि कान्ततरा मनोहरतरा ताम् । अन्यत्र तु मदनैन वामदवन श्रारीपिती गुपी मौर्षों ययांतिास्यां कोटिभ्याम् भग्रदेशाभ्यां कान्ततरा मनोइरतराम् । पूर्णोपमा । (ड) मबिति। मधुमासस्त्र वसन्तकालय देवताभिव शिशिर शैतल झारी मुलामाला °रूो °ी"ि ताम् । अन्यत्र तु शैतानिवारियौम् । पूर्णीपमा । (ढ) झविति । मधुकरी भ्रमरौमिब कुसुममागैंगेन पुष्यबाणन कामेन आकुला विह्वाना ताम ! °" ! कुसुममागैणे मधुपानाय पुष्यान्व षणे श्राकुला व्यग्रा ताम् । पूर्णोपमा । (ण) चन्दनेति । चन्दनख विलेपनमङ्ग राग यास्याक्षाम् थथ च अङ्गरागोsम् असीति अङ्गर गिरी ज भङ्ग रागिगौत्यनङ्ग रागिर्यौं अन्त्र रागरइिता तामिति विराध अनन्त्र राग कामानुरागाsख्या अमौति तामिति समा धानम् । बाखां कन्चाम् अथ च मन्मथजननीं मदनस्य मातरमिति विरोध मदनोद्दौपनाया जनयित्रौमिति तत् চন্দনমিশ্রণে শুভ্রবর্ণ জলে পরিপূর্ণ ও পদ্মপত্রাচ্ছাদিত কুতযুগলে অধিষ্ঠিত থাকে কাদম্বীব পাৰ্থদ্বয়ও তেমন কমলদলে আবৃত ও চন্দনলেপনে শুভ্রবর্ণ স্তনকুন্তদ্বয়ে আক্রান্ত ছিল। (ট) বিমল আকাশে যেমন আকাশগঙ্গাজাত পদ্মিনীর কোমল ও বৃ ৎ মূলদেশ এব মৃণাল দেখা যায় সেইরূপ কাদম্ব7রও স্মিল বসনেব নীচ দিষ মৃণালেব ন্তায় কোমল উবযুগলের মূলদেশ দেখা যাইতেছিল। (ঠ) কামদেব গুণাবোপ । কবিলে সেই অগ্রদেশদ্বারা পুষ্পময় ধনু যেমন অত্যন্ত সুন্দর য় কাদম্ববীও তেম কামাবেশজনিত গু সমূহে অ স্ত সুন্দর হইয়াছিলেন। (ড) বসন্তকালের দেবতা যেমন শীতকাল নিবারণ করেন কাদম্বরীও তেমন শীতল হার ধারণ করিতেছিলেন। (ঢ) ভ্রমরী যেমন পুষ্পান্বেষণে ব্যস্ত থাকে কাদম্বরীও তোন কামাবেশে বিহবল ছিলেন। (ণ) আর কাদম্বী চন্দনের অঙ্গবাগ ধারণ করিতেছি 7ন অথচ অঙ্গরাগবিহীন (কণমামুরাগিণী) ছিলেন কুমাৰী অথচ মদনঞ্জননী (কামোদ্দীপনকাহিণী) (१) कुसुमचापचापखैखामिव ।