পাতা:বিশ্বকোষ নবম খণ্ড.djvu/২৭৭

এই পাতাটির মুদ্রণ সংশোধন করা প্রয়োজন।

५tडू ले*-मैश्वर्षी । अल, जांद्मरन%ौ, जरु, cगऎ । गएँ लेtठे में★ारङ, झेशष्ठ । लेशिtष। छेषिtफ्त । cणाऐ झेडेर । ण७. ঐঃ । বিধিলিঙ ঈণীত। লিট, ঈশাংচক্রে । লুট, ঈশিত। লুঙ, ঐশিষ্ট, ঐশিষতাং, ঐশিষত। আশীলিণ্ড, ঈশিৰীষ্ট । বৃঢ় ঈশিষ্যতে। বৃঙ, ঐশিষ্যত। “পুঞ্জবে ৰৈ পশুনামৈন্ত্রস্তন্মাৎ পশুনামীষ্টে” (শত ব্রা ৪,৫৫৭ ) ঈশ ধাতুযোগে কৰ্ম্মধিবক্ষায় ষষ্ঠ বিভক্তি হইয়া থাকে । বৈদিক প্রয়োগে কোন কোন স্থলে লিট, বিভক্তিতে श्रांम् इग्न नां । “সহস্র এযাং পিতরশ, নেশিয়ে।” ( ঋক্ ১২।৫৬৭ ) এই স্থলে "ঈশাংচক্রিয়ে” এইরূপ পদ হুইত, কিন্তু 8यनिक (atग्राँश वणिग्र! ‘छेनिद्राग्न' ७हे झ* इहेण । ঈষ—উংবৃত্তি। ভূদদি, পরন্মৈ, সক, সেটু। লট ঈষতি । লোট ঈষতু। বিধিলিঙ, ঈযেৎ । লঙ, ঐষৎ । লিট, ঈষাংবভূব । লুঙ, ঐষীৎ, ঐষিক্টtং, ঐষিমুং । লুট ঈষিতা । কৰ্ম্মধাচ্যে ঈস্থাতে। লুঙ, ঐষি । "বিশ্বম্মাদীঘতে যজমানস্ত পরিধিঃ।” ( তৈত্তিরীয়স ) ঈশ্ব—১ দান। ২ ইক্ষণ । ৩ সর্পণ গতি । ৪ হিংসন। ভূদি, আত্মনে, সক, সেটু। লটু ঈষতে। “য: সদোন্নতিমীষঙে” ( কবিক- ৩৬ ) লোট ঈষতাং । লঙ ঐযত। লুঙ, ঐষিষ্ট, भैषिषाऊा१, $शिरुङ । गि भैषांश्दछूव । शूऎ लेषिऊा । আশীলিঙ, ঈষিৰীষ্ট। কৰ্ম্মধাচ্যে ঈষ্যতে। লুঙ, ঐষি। “অন্মাদহং তস্বিষাদৗধমাণঃ * (ঋক্ ১১৭১৷১৪ } ঈছ—চেষ্টা । ভূদি, আত্মনে, অক, গেট। লট, ঈহতে। cणा हेश्उl१ । बिशिनि७. लेtश्ङ । ण७. भैइङ । शू७. ঐহিষ্ট, ঐংিঘাতাং, ঐহিষত। ঐহিহ্লং, ঐছিধ্যং। লিট, ঈহাংচক্রে । বৃঢ় ঈহিষ্যতে। বৃঙ ঐহিষ্যত। লুট, ট্রস্থিত। সম্ম ঈজিহিধতে । গিচ ঈছয়তি । লুঙ, ঐজিহৎ । কৰ্ম্মবাচ্যে श्रेशरङ । लू७. धैश् ि।। ५हे थtछू हेव्हांशूर्तिक c5हे १ब्रह বুঝাইলে সকৰ্ম্মক হুইবে । “তস্তারাধন মীহতে ।” (গীত) উ-উও, উ +ধাতু – শব্দ। ভূমি, অক, আত্মনে, অনিট । লট, অবতে উবে । লোটু অবতাং । বিধিলিঙ, উবেৎ। লুঙ, ঔষ্ট, ঔষ্টাং ঔষত। লুটু ওত। আশীদিও ওখ্ৰীষ্ট । বৃট ওস্তুতে। বৃঙ, ঔষ্যত । সৰু উৰিষতে। শিচ্‌ আৰप्रङि । “७८ष अश् शृणांछिtरु षट्शदांत्र१ छविशाठि ” - (थक् २०॥v४|१) উক্ষ--১ গেচন, আদ্রীকরণ। ২ বর্ষণ। লটু উক্ষতি। লোটু উক্ষষ্ণু । ধিধিলিঙ, উক্ষেৎ। লঙ, ঔক্ষৎ। লুঙ, ওঁক্ষাৎ, 8चिहै९, 8क्तिभूः । शू $भिड। शुझे ऐकिवृद्धि । नि [ २१२ ] বায়ু / উক্ষাংচকার। বৃঙ,ঔক্ষ্যিৎ । কৰ্ম্মবাচ্য-উক্ষ্যতে। লুঙ, सेभि। "डेका थझङ्कर्मणब्रछ भार्गीन्।” (उ)"

  • श्ठयूझिज्ठ भभूव*वांउ ” ( श्रृं •।४१।१ )

অতি+উক্ষ = অবতানপানি ৰায় সেচন । “উত্তনেনৈব হস্তেন প্রোক্ষণং পরিকীৰ্ত্তিতং । छछज्र। ९ङ्काक्र५१.cोख्९ ठिङ्ग-कश्एिबक्र५१ श्रृंउ१ ।” ( ছন্দোগপ" ) “অখদ্ভিরভু ক্ষত্তি ।” (শত ব্লা ২১।১৩) অব+উক্ষ = তির্ধ্যক্ পাণিধার। সেচন । “তিয়শ্চাবেক্ষণং স্থতং” ( চন্দোগ" ) অ1+উ-ঈষৎ সেচন বা সমস্তাং লেচন । উদ°উক্ষ =উৰ্দ্ধদেশ হইতে লেচন । “कि९ छुडीौब्रामङां६ निभभूप्नोन्नौः ॥” ( *ऊ* खां° »s॥८॥७१ ) উপ+উক্ষ = সমীপে সেচন । নিস+উক্ষ = নিঃশেষ রূপে সেচন । “ঘৎক্রচাব অনীেয় নিরেীক্ষিযং।” (শত ব্রা" ১,১৫৭ ) পরি+উক্ষ = বেষ্টনীকারে সমস্তাৎ সেচম। প্র+উক্ষ = फेखांमश्रष्ठ चांब्र! cनछन । “উত্তানেনৈব হস্তেন প্রেক্ষিণং পরিকীৰ্ত্তিতং।” (ছন্দোগপ' ) সম্+ প্র+উক্ষ - সম্যক্ প্রেক্ষিণ । “প্রাণনাথম্য সংগ্রোক্ষেত্ত্বচেনস্কে বডেন তু।” ( স্থতি ) বি+উক্ষ = বিশেষরূপে সেচন । অভি+বি+উক্ষ = অভিমুখ্যে বিশেষরূপে সেচন । “उद्धषाझङटेश्वर जश्आो शक्षाभि१ रुक्षाधि१ नाछिट्राtक्र९ ।” ( শতপথব্রা- ১।৩।১১ e ) সম্+ উক্ষ = সমাকৃ লেচন ৷ "সমুক্ষিতং সুতং সোমং ।” ( ક્ષમાં ૭૭ -ાd ) উব-গতি। ভূদি, পরন্মৈ, সক, সেটু। লটু ওঘতি । লোটু ওঘতু। লঙ, ঔখৎ। বিধিলিঙ, ওঘেং । লিটু উৰোঘ, উথতু । লুটু ওঘিত । লুঙ, ঔধীৎ, ঔঘিষ্টাং, ঔধিষ্ণু । জাণীর্দি উষ্যাৎ। স্ট্র ওধিস্থতি। বৃত্ত্বওঁধিত্বৎ। কৰ্ম্মবাচ্যে— উষ্যতে। লুঙ, ওঁখি। গিছ ওখয়তি । লুঙ, ঔ৯ঘৎ । উৎ-গতি । উধি উঘ ধাতু। ভূদি, পরন্মৈ, সক, সেটু। লটু উজতি। লোটু উজাতু। লঙ, ঔজ্যৎ । বিধিলিঙ, উজোৎ। লুঙ, ঔজীৎ, ঔজিষ্টা, ঔজ্যিষ্ণু। লিটু উজাং पङ्गुरु । लू फेउिक्छ। फागैर्णि७. प्लेज्या९ । गां फेज्यिशडि । লুঙ, ওঁক্তিবদ্যৎ । সৰু ওচিঘিষতি । ऐल्ल-s जमदांग्न । २ रुशभ ।। ७ । भिॐ । निवानेि, गब्रटैग्न, गक, সেই । লটু উচ্যতি। লোট উচ্যছু। বিধিলিঙ, উচে্যুৎ।