পাতা:বিশ্বকোষ পঞ্চদশ খণ্ড.djvu/৩৪৫

স্কৃত্তিক ཟ་མ་བཟང་མས་ས་ག་ཟང་ཟ ཟ །ག་ང་བ་མ་ཟད། ད་ལྟ་ང་ཟ-ངྒ -T बुfछ काब्र चर्षt९ बूभभूtण नान! dधकाब्र नशीर्ष cघड दहेब्रा श्वा८क । जुङ, खेनौग्न, डिब, मधू, विरुव, कोब्र स cभायइ चाब्रा ৰুক্ষমূল প্রলিপ্ত করি। তাছাম্বিগের সংক্রমণ ও বিৰোপণ कब्रिtद । इभ ७ cमएगब्र विéाहून २ भक्लक, ठिन ४ आक्लक ; শজু ১ গ্রন্থ, ১ দ্ৰোণ প্রমাণ জল ও তুল্য পরিমাণ গোমাংস সপ্তম্বাৰ পৰ্য্যৰিত মাখির বৃক্ষলতা গুস্বাদিতে সেক দিলে, कशशू८° श्रएनालिङ इब्र । कूनथ, मायकणाहे, भूम* डिग ● बदनूंड तोडन जण cनवम कब्रिtण छूमिब्र उर्फब्रएख्द्र ७ झणशून्नंब्र दूछि शहेब्रl थारक । बैोजरक ०० मिन इ८५ छांविड इड-श्रण माञ्जिष्ठ, cशांबइ दांब्रा क्रक्रिड, तूकब्र ७ মৃগ মাংশে ধূপিত এবং মৎস্ত ও শূকয়বসা সমৰিত করিয়াবৃত্তিকার রোপণপূর্বক ক্ষীরযুক্ত জলাবসেচন করিলে, বৃক্ষ श्रृश्वनभदिङ श्हेब्रा ख्ड्रज्र श्ब्र । [शूक ऋक cन५ । ] কৃষকগণ শস্তক্ষেত্রসমূহ কর্ষণ করিয়া মৃত্তিক উৎখাত করে । পয়ে মই বা ‘সাঙোড়’ দিয়া মৃৎপিণ্ডগুলিকে সমठल कग्निब्रां शंi८क । चञांबञ्चक भटङ ब| *श दौtअग्न डॉब्रछधाांश्नां८ब्र बै छभिtड नांद्र ८म७ब्र श्ब्र । ५iछiनि *८छब्र পক্ষে নদীসৈকতের পলিময় মৃত্তিক বিশেষ উপযোগী। এ টেল ও বেলেমাটর মধ্যবর্তী দোজtশ মাটীতে উক্ত সকল প্রকার শগুই প্রচুর ফলদানে সমর্থ। এ টেল মাটীতে উৎকৃষ্ট মৃৎপাত্র ७ शूखणौ zढङ इब्र । हेश८छ ऊब्रभूछ, थांन, *ाछे ७भङ्गठि উৎপন্ন হুইয়া থাকে । বেলে মাটীতে পটোলের চাষ দিলে পৰ্য্যাপ্ত ফল হয়। ইষ্টকাদি নিৰ্ম্মাণকল্পে বেলে মাটীর জীবশুকতাই অধিক । wiwi otocos (black cotton soil ) optoft's অধিক । পরিমাণে জন্মে। ভিলকমাট বা গোপীচন্দন বৈষ্ণবাদির ক্তিলক ধারণে প্রশস্ত। প্রাসাদাদি রঙ, করিতে হরিদ্রাবর্ণের এলামাট (yellow earth ) ও লোহিত ৰণের গিরি মাটী (গেড়িমাট) সাধারণতঃ ব্যবহৃত হইয়া থাকে। ইহাতে সাধু পুরুষ ও জৰথুষ্টদিগের গৈরিক বাস রঞ্জিত হয়। গিরিব্রজऋब्र ( ब्राजशृश् ) ८णाश्ङि दt{# मूडिक मृहे इग्न । उथांकांद्र অধিৰাপিগণের ৰিশ্বাস, ভীম কর্তৃক জরাসন্ধ নিহত হইলে भ्रकाशङ्कई ब्रख मिथ८* cणाश्ङिद{ झ्झेब्राcछ् । ‘द६भांtनग्न ब्रान्नां बांधैौ'ज्ञ कशों अtबब्रां वांजककtण इहे८ङ छनिब्रः पञानिcडहि ।। ४दखांनिक नईौभ{ बांब्रा हिङ्गैौङ्गठ इहेबांtइ cब, uहे qfuwi cràt-( sesquioxide of iron) गरङ्गभिङ श्षबाइ এরূপ ভাবাপন্ন হইৰাছে। ক্রিটেলস (cretaceous) পাৰ্ব্বত্য डूनखरब्र थफि माछैौब फेडव श्इब्राप्इ । कीछे चैौc* यथएम [ 586 J ४३ कीछेन् वृखिकाब्र लेडद cनक्षिप्रा "ifकाठा ४वलांनिक्*१ XV ዘም¶ झुलिका हे इङ्ग ५१झेङ्गनं नाभक व्रणं कञ्चिब्राह्छ्म · हेझ 8दथोंथ 4द३ cगोथानि वयनिङ कब्रिटङ वाक्झङ श्ब्रु । इब्रिजाबप्पिछ ८°से झैं wtf wtēvētx cx Urtwxfrus (Hydras sesquioxide ) cयाप्त्र फे९°ब्र। श्ब्रिङण द। श्'tर्डण मान्नै थभित्र भूखि काब्र विकाङ्ग भtषा । 8रुषाए५ई हेहां ब्र जाषिक ७ध८ब्रांडम ॥ इग्निछत्रछ"झ झझिकश्वतिब्र भएोष५ दलिग्रा कपिँउछ । मोबिमाीि (fuller’s earth ) ni Huw-qfg si Hatfi sa wfwrw jąহৃত হয়। রাজপুতনা হইতে এই সঞ্জিকা ক্ষার প্রভূত পরিমাণে च्झांभमांनैौ श्हेtङ cमथl थांब्र । देशग्न दांब्रl अणिम यज्ञांमेिं পরিষ্কৃত হইয় থাকে। ॐ*८ब्र श्रृंत्रांमुखिकांब्र भांशङ्गा कौ6िड इझेब्रांtइ, *जांब्र टेनकऊङ्गरय कांगबांटभद्र ७ जडांब नाहे । हे शब्र (aथान ४५ কুষ্ঠাদি দুরূহ চৰ্ম্ময়োগনাশক। যখন কোন প্রকারে ঔষধে গাত্ররক্তের বিশুদ্ধতা সম্পাদন করিতেছে না, তখন ভক্তিপূৰ্ব্বক সৰ্ব্বাঙ্গে গঙ্গামূৰ্ত্তিকামুলেপন করিলে বিশেষ ফল পাওয়৷ शांब्र । भांक्लs ॐौtब्रब्र गभब्र ग्रंॉब दांभां5िरक श्रृंग्निवriशं इहेंtल অথবা তীব্র স্বরাপান দ্বারা শরীর-রক্ত উত্তপ্ত হওয়ায় দেৰ **fs (prickly heat») s" (1 K fx sta * भूखिक cननिtण छै**भ श्हेcठ ८मथ बांग्र । श्नूिर्शन शब्रिभा?ी (তুলসী বৃক্ষের নিম্নস্থ স্মৃত্তিক' ) রোগারোগ্যের নিদান জানিয়া ভক্তিপূৰ্ব্বক ভক্ষণ করে । সৰ্ব্বদ মৃত্তিক ভক্ষণ করিলে পাণ্ডুরোগ হয় । ( নিদান ) , শৌচার্থ অর্থাৎ মলমুত্রত্যাগ কয়িঙ্গ। বিগুন্ধিতার জন্ত মৃৱিকা ব্যবহার করিতে হয়। এই মৃত্তিক পাংগুল স্থান, কর্দম মার্গ, উধরদেশ, অপরের শৌচাবশেষ, দেবায়তন, কূপ, গৃহ ও জল হইতে গ্রহণ করিতে নাই। জলাশয়াদির ফুল হইতে মৃত্তিক গ্রহণ করিয়া শৌচকার্য্য করিবে । “জাস্বত্য মৃত্ত্বিকা কুলান্নেপগন্ধাপকৰ্ষণম্। কুর্ধ্যাঙ্গভঙ্গিতঃ শৌচং বিশুন্ধৈরুদ্ধতোদকৈঃ ॥ নাহরেৎ মৃত্তিকাং বি প্ৰঃ পাংগুলার চ কৰ্দমাৎ। ন মার্গাল্লোধরাদ্দেশাছোঁচশিষ্টtং পরস্ত চ | ন দেবায়তনাং কুপাৎ গেহান্ন চ জলাৰথ । উপপৃশেৱতে নিত্যং পূৰ্ব্বোক্তেন বিধানতঃ - ( কুৰ্ম্মপু• উপৰি• ১২ জs ) वfन कृद्विश्वtह्म यश्ftण १ञैौ८न्न भूङिक्षi cणviम शङ्गिं । न्नान कब्रिाड इब्र, ऐशांब्र विश्वांन ‘यऐक्र° लिभिङ चांदइ-- निऋषप्न ७दश् नांछिद्र अt५tडttण शंश्यांब्र, जtषांछाcभ टिम बांब्र, नन्नैौ८ब्र इब्र दांब्र,. गांमवtद्र इब्र बांब्र, कर्णैरदt* छिमदाब, হস্তৰয়ে দুইৰায় স্থত্তিক লেপন কন্ধিয়া পরে শরীষ্মপ্রক্ষালন துே.