পাতা:সামবেদীয়া ছান্দোগ্যোপনিষদ‌্.pdf/৪২০

এই পাতাটির মুদ্রণ সংশোধন করা প্রয়োজন।

Vyy छाएकांtशioनिष{। পাদঃ (তৃতীয় অংশ ), ॐांब९ ( শ্ৰবণেন্দ্রিয়ং', 'পাদঃ (फडूर्थ६ उां१:), ইতি S LKDDS DDDDS DBBBDD SS DBD S DBDDSS DBDBDDSS gBBBDS ["উচ্যতে-] অগ্নিঃ পাদঃ, বায়ুঃ পাদঃ, আদিত্যঃ পাদঃ, দিশঃ পাদঃ, ইতি । অধ্যাত্মম অধিদৈবতং চ এব। উভয়ম এব[ উপাসনাম] উপদিষ্টং ভবতি । এখন অধ্যাত্ম ও অধিদৈবত-ভেদে পাদবিভাগ কথিত হইতেছে- সেই এই মনোনামক ব্ৰহ্ম চতুস্পাদ-বাগিন্দ্ৰিয় এক পাদ, প্ৰাণ অপর পাদ, চক্ষুঃ তৃতীয় পাদ, এবং শ্রবণেন্দ্ৰিয় চতুর্থ পাদ,-ইহা হইতেছে অধ্যাত্ম ; অনন্তর, অধিদৈবত [ পাদবিভাগ কথিত হইতেছে- অগ্নি এক পাদ, বায়ু দ্বিতীয় পাদ, আদিত্য তৃতীয় পাদ, দিক্‌সমূহই চতুর্থ পাদ। অধ্যাত্ম ও অধিদৈবত-ভেদে এই দুই প্ৰকারই উপাসনা উপদিষ্ট হইল ৷ . শাঙ্করভাষ্যম। তাদেতৎ মন আখ্যাং চতুষ্পদ ব্ৰহ্ম চত্বারঃ পাদ অস্তেতি। es DDBE DDBBD DEE E DBDBDSYDBD TKuuBDBS BDBBDB প্লার্দা ইত্যধ্যাত্মম। অৰ্থ অধিদৈবতম-আকাশম্ভ ব্ৰহ্মণঃ অগ্নিৰ্বায়ুরাদিত্যো দিশ ইত্যুেতে। এবমুভয়মেব চতুষ্পদ ব্ৰহ্মাদিষ্টং ভবতি-অধ্যাত্মঞ্চৈবাধিদৈবতঞ্চ । তত্ৰ মনসো বাগেব ব্ৰহ্মণশ্চতুৰ্থঃ পাদ ইতরপাদিক্ৰয়াপেক্ষয়া। বাচা হি পাদেনেব গবাদিষৎ বক্তব্যবিষয়ং প্রতি তিষ্ঠতি ; অতো মনসঃ পাদ ইব যাক। তথা প্ৰাণে ভ্ৰাণঃ পাদঃ, তেনাপি গন্ধবিষয়ং প্ৰতি চ ক্রামতি । তথা চক্ষুঃ পাদঃ শ্ৰোত্ৰং পাদ ইত্যেবমধ্যাত্মং চতুষ্পাত্ত্বং মনসে ব্ৰহ্মণঃ । তথা অধিদৈবতম অগ্নিবাযাদিত্যাদিশ আকাশস্ত ব্ৰহ্মণ উদর ইব গোঃ পদাবিব লগ্ন উপভ্যেস্তে; BB BuBBDBBDBDDBD S K uDLDDSS LBDD DDBDDD DBDDBDBBBDBD চ চতুষ্পাৎ আদিষ্টং ভবতি ৷৷ ২৩১ ॥ ২ iOiDDuDSS DBDBDBDBS0 BBDBDDDDBDBDS SDBiuS TDBBDDuBDS S DDBDuDEES KKDDBDS BBBBuLYSuuDDBBBuB DS দৈবিক স্যাকাশস্য চতুস্পাত্ত্ব প্ৰকটিয়তি-অপ্ৰেত্যাদিন । মন আকাশয়োরক্তং চতুষ্পাত্বং নিগময়তি-এ বমিতি ৷৷ ২৩১ ॥ ২

  • . ভাষ্যানুবাদ । সেই এই মনোনামক ব্ৰহ্ম চতুষ্পাদযুক্ত, অর্থাৎ ইহার চারিটি পাদ বা অংশ আছে। মনোব্ৰহ্মের চতুস্পাদিত্ব’হয় কিরূপে ? এই আশঙ্কায় কহিতেছেন-বাণিন্দ্ৰিয়, প্রাণ, চক্ষু ও শ্রবণেন্দ্ৰিয়, ইহারাই তাহার চারিটি পাদ, ইহা অধ্যাত্মা (দেহগত”। পদার্থবিলম্বনে কল্পিত ) ৷ অনন্তর, অধিদৈবত পাদ কথিত হইতেঁছে