নির্ঘণ্ট:ব্যায়াম শিক্ষা - প্রথম ভাগ - হরিশচন্দ্র শর্মা.pdf

নামব্যায়াম শিক্ষা উইকিউপাত্তে দেখুন ও সম্পাদনা করুন
খণ্ড
সংস্করণ
লেখকহরিশ্চন্দ্র শর্মা
প্রকাশস্থানকলকাতা
প্রকাশসাল১৮৭৩ খ্রিস্টাব্দ (১২৮০ বঙ্গাব্দ)
উৎস
প্রগতিওসিআর ও মুদ্রণ সংশোধনের জন্য প্রস্তুত

বইয়ের পাতাগুলি

সূচিপত্র।

সংখ্যা।
ব্যায়ামের সংখ্যা।
নাম।
 
পৃষ্ঠা।
উপক্রমণিকা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
ব্যায়ামের ফল।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
পরিচ্ছদ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
আহার।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
ব্যায়ামের বিধান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
দুর্ঘটনার চিকিৎসা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
১০
  ১
দণ্ডায়মান হওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
১৫
  ২
চলন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
১৬
  ৩
দৌড়ান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
১৭
১০
লম্ফ দেওয়া (লাফান)।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
১৮
১১
  ৪
সম্মুখে ঊর্দ্ধ্ব লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২০
১২
  ৫
বাম পার্শ্বে ঊর্দ্ধ্ব লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২২
১৩
  ৬
দক্ষিণ পার্শ্বে ঊর্দ্ধ্ব লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২২
১৪
  ৭
পশ্চাতে ঊর্দ্ধ্ব লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৩
১৫
  ৮
সম্মুখে পরিসর লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৪
১৬
  ৯
সম্মুখে অধো-লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৫
১৭
১০
সম্মুখে মিশ্র লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৬
১৮
১১
পশ্চাতে হাত মিলান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৭
১৯
১২
সম্মুখে মুষ্টি নিক্ষেপ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৮
২০
১৩
ঊর্দ্ধ্বে মুষ্টি নিক্ষেপ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৮
২১
১৪
হাত ঘুরান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
২৯
২২
১৫
পায়ের অঙ্গুলি দ্বারা ভূমি স্পর্শ করিয়া দাঁড়ান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩০
২৩
১৬
গুল্‌ফ দ্বারা পশ্চাৎ-দেশ স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩০
২৪
১৭
জানু দ্বারা বক্ষঃস্থল স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩১
২৫
১৮
লম্ফ দিয়া গুলফ দ্বারা পশ্চাৎদেশ স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩১
২৬
১৯
জানু দ্বারা ভূমি স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩২
২৭
২০
একটী জানুর উপর অবস্থিতি।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৩
২৮
২১
বাম জানু দ্বারা ভূমি স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৩
২৯
২২
প্রকারান্তরে জানু দ্বারা ভূমি স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৪
৩০
২৩
প্রণাম করা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৪
৩১
২৪
উপবেসন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৫
৩২
২৫
প্রকারান্তরে উপবেসন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৬
৩৩
২৬
শূন্যে দুই পা কাওড়া দেওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৭
৩৪
২৭
পাদদ্বারা হস্ত স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৮
৩৫
২৮
শূন্যে পদ প্রসারণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৩৯
৩৬
২৯
যষ্টি উল্লঙ্ঘন পূর্ব্বক লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪০
৩৭
৩০
দুই হস্ত মধ্যে লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪০
৩৮
...
প্যারেলেল বার।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪১
৩৯
৩১
প্যারেলেল বারের উপর আরোহণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৩
৪০
৪২
প্যারেলেল বারে দোলন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৪
৪১
৩৩
প্যারেলেল বারে হস্ত দ্বারা গমন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৫
৪২
৩৪
প্যারেলেল বারে ইংরাজ (L) এল্‌ অক্ষর হওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৬
৪৩
৩৫
প্যারেলেল বারের উপর উপবেসন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৭
৪৪
৩৬
প্যারেলেল বারে প্রকারান্তরে উপবেসন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৮
৪৫
৩৭
বক্ষঃস্থল প্যারেলেল বারের সমান উচ্চ করিয়া রাখা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৪৯
৪৬
৩৮
প্যারেলেল বারের উপর লম্ফন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫০
৪৭
৩৯
প্যারেলেল বারের সমান্তর হওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫০
৪৮
৪০
বারের উপর দণ্ডায়মান হওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫১
৪৯
৪১
প্যারেলেল বারে বাজি করা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫২
৫০
৪২
প্যারেলেল বারে হস্ত পদ সংলগ্ন করিয়া শরীর ঝুলাইয়া রাখা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৩
৫১
৪৩
প্যারেলেল বারের এক বার হইতে হস্ত লইয়া অন্য বার স্পর্শ করা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৪
৫২
,,
হরিজণ্ট্যাল বার।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৫
৫৩
৪৪
সমস্ত অঙ্গুলি উপরে রাখিয়া হরিজণ্ট্যাল বারের সম্মুখপার্শ্ব ধরা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৭
৫৪
৪৫
সমস্ত অঙ্গুলি উপরে রাখিয়া হরিজণ্ট্যাল বারের পশ্চাৎ পার্শ্ব ধরা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৮
৫৫
৪৬
হস্তের বৃদ্ধাঙ্গুষ্ঠ স্বতন্ত্র করিয়া হরিজণ্ট্যাল বারের সম্মুখ ধরা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৮
৫৬
৪৭
বৃদ্ধাঙ্গুষ্ঠ স্বতন্ত্র করিয়া হরিজণ্ট্যাল বারের পশ্চাৎ পার্শ্ব ধরা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৯
৫৭
৪৮
হরিজণ্ট্যাল বারে দোলন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৫৯
৫৮
৪৯
হরিজণ্ট্যাল বার ধরিয়া গমন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬০
৫৯
৫০
হরিজণ্ট্যাল বারে বক্ষঃস্থল সংলগ্ন করণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬১
৬০
৫১
প্রকারান্তরে হরিজণ্ট্যাল বার ধরিয়া দোলন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬২
৬১
৫২
বৃহৎ চক্র।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬৩
৬২
৫৩
পদ দ্বারা হরিজণ্ট্যাল বার স্পর্শ করা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬৪
৬৩
৫৪
হরিজণ্ট্যাল বারের উপর বেগে আরোহণ করা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬৫
৬৪
৫৫
হরিজণ্ট্যাল বারে বাজী করণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬৭
৬৫
৫৬
হরিজণ্ট্যাল বার প্রদক্ষিণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬৮
৬৬
৫৭
হরিজণ্ট্যাল বারে ইংরাজী (L.) এল্‌ অক্ষর হওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৬৯
৬৭
৫৮
হাত ও হাঁটুদিয়া হরিজণ্ট্যাল বার প্রদক্ষিণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭০
৬৮
৫৯
হস্ত পদ হরিজণ্ট্যাল বারে সংলগ্ন করিয়া শরীর ঝুলান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭০
৬৯
৬০
হরিজণ্ট্যাল বারে ফড়িঙ হওয়া।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭১
৭০
৬১
হরিজণ্ট্যাল বারের উপর দাঁড়ান।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭২
৭১
৬২
হরিজণ্ট্যাল বারে জানু সংলগ্ন করিয়া ঝোলা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৩
৭২
৬৩
হরিজণ্ট্যাল বারে পায়ের পাতা সংলগ্ন করিয়া ঝোলা।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৪
৭৩
৬৪
হরিজণ্ট্যাল বারে কনুই স্থাপন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৫
৭৪
৬৫
ওষ্ঠ দ্বারা হরিজণ্ট্যাল বার স্পর্শন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৫
৭৫
৬৬
মাস্তুল বা শুপারি গাছে আরোহণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৬
৭৬
৬৭
প্রকারান্তরে মাস্তুলে আরোহণ।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৭
৭৭
...
অশুদ্ধ সংশোধন।
…          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …          …
৭৮